PEDAGOGIUM SZCZECIŃSKIE

W związku z odmową podpisania wniosku o przedłużenie działalności PEDAGOGIUM WSPR przez współzałożyciela Uczelni - Marka Konopczyńskiego, Pedagogium Wyższa Szkoła Pedagogiki Resocjalizacyjnej w Warszawie jest w stanie likwidacji i nie prowadzi rekrutacji na studia.

Pedagogium Szczecińskie inaczej Pedagogium Książęce było głównym ośrodkiem życia naukowego, edukacyjnego i kulturalnego w Szczecinie w wiekach XVI i XVII.

Pedagogium Szczecińskie utworzone zostało przez dwór książąt szczecińskich w latach czterdziestych XVI w. Szkoła swoje początki ma w XV w kiedy to przy kościele Mariackim – Najświętszej Marii Panny w Szczecinie Barnim I Dobry ufundował szkołę, nazywaną później Gimnazjum Mariackim, której głównym celem było przygotowanie kandydatów do stanu duchownego. XVI-wieczni książęta pomorscy – Gryfici, jako typowi książęta renesansowi byli mecenasami sztuki i kultury i w 1543 r. przekształcili Gimnazjum Mariackie w  uczelnię półwyższą Pedagogium Szczecińskie – szkołę pośrednią pomiędzy szkołą elementarną (łacińską), a szkołą wyższą.  

Na sejmie w Trzebiatowie, postanowiono, że w Szczecinie powstanie uniwersytet, którym miało zostać Pedagogium jednak sytuacja księstwa i bliskość istniejącego od 1456 r. Uniwersytetu w Greifswaldzie przesadziły, że na początku udało się stworzyć jedynie uczelnię nowego typu, Pedagogium, która dopiero w przyszłości miała być przekształcona w uniwersytet. Na początku XVII w. poziom nauczania w Pedagogium osiągnął stopień akademicki, w tym czasie była to humanistyczna uczelnia wyższa renesansowego typu, nie mająca pełnych uprawnień uniwersyteckich, które przysługiwały na Pomorzu średniowiecznemu uniwersytetowi w Greifswaldzie, z którym Pedagogium rywalizowało. Nauka w Pedagogium Szczecińskim trwała 8 lat. Miała inny charakter niż nauka w uniwersytetach średniowiecznych, uczono przede wszystkim języków klasycznych (greki i łaciny), a także teologii, dialektyki, retoryki i muzyki.

W kolejnych latach, dzięki rozwojowi szczecińskich drukarni, powstał pokaźny księgozbiór Pedagogium, którego zalążkiem były książki pochodzące z biblioteki księcia Filipa II Szczecińskiego. W XVII wieku absolwenci Pedagogium wydali opisy historyczne Pomorza i jedne z pierwszych opisów historycznych miasta Szczecina – w 1613 syn kupca szczecińskiego Paul Friedeborn wydaje drukiem kronikę Szczecina Historische Beschreibung der Stadt Alten Stettin in Pommern i opis miasta Descriptio urbis Steninensis, Topographica, historica cum icona, w 1628 profesor Pedagogium i archidiakon kościoła Marii Panny Daniel Cramer wydaje obszerną kronikę Kościoła na Pomorzu Das grosse Pomrische Kirchen-Chronicon, a w latach 1639-1640 rektor Pedagogium Johannes Micraelius obszerną historię Pomorza Sechs Bücher vom alten Pommerlande. Do bardziej zasłużonych absolwentów Pedagogium należą: Philipp Dulichius, Otto Jageteuffel, Daniel Cramer, Johannes Micraelius, Jakob Fabricius, Paul Friedeborn.

Podczas wojny trzydziestoletniej, wraz z upadkiem Księstwa Pomorskiego i całych Niemiec, Pedagogium podupadło. Podczas wojny Szczecin znajdował się pod okupacją szwedzką, a w 1648 po pokoju westfalskim, został razem z całą zachodnią częścią Księstwa Pomorskiego wcielony do Szwecji. W latach 1648-1667 nastąpił dalszy upadek Pedagogium, któremu z powodu braku funduszy groziło zamknięcie. Z tego względu władze szwedzkie zdecydowały się zreorganizować szkołę i w 1677 król Szwecji Karol XI nadał jej nazwę Gymnasium Academicum Carolinum (Gimnazjum Carolinum). W 1670 szkoła otrzymała tytuł "gymnasium regium". Początkowo chciano przekształcić Pedagogium w uniwersytet, mający stanowić ogniwo obrony Pomorza szwedzkiego przed wpływami brandenbursko-pruskimi. Pracę nad utworzeniem uniwersytetu były zaawansowane, istniał nawet projekt przeniesienia do Szczecina Uniwersytetu w Greifswaldzie i połączenia go z Pedagogium, ostatecznie jednak poprzestano na utworzeniu szkoły średniej o akademickim profilu nauczania. W Carolinum uczono greckiego, hebrajskiego, historii, logiki, retoryki, arytmetyki, geometrii, astronomii, etyki, polityki, fizyki, muzyki. Szkoła posiadała także ogród botaniczny. Podczas oblężenia Szczecina w 1677 budynek gimnazjum uległ znacznym zniszczeniom. W czasie wojen szwedzko-pruskich naukę zawieszono, a część uczniów wcielono do wojska.

W 1713 Szczecin znalazł się pod panowaniem Prus, co zostało potwierdzone przez pokój w Sztokholmie w 1720. Nowe władze reaktywowały szkołę, jednak warunki jej funkcjonowania były trudne – budynek szkoły był zniszczony, w 1728 szkoła liczyła zaledwie 20 uczniów. XVIII wiek to trudne czasy dla Pedagogium, poziom nauczania był bardzo niski, zdarzały się przypadki porywania uczniów prosto ze szkoły do wojska, kłótni między profesorami, częste były też pojedynki (do 1754 uczniowie mieli prawo noszenia szpady), ekscesy i bójki uliczne. Kontrola przeprowadzona w Pedagogium w 1785 wykazała, że uczniowie odmawiają udzielania odpowiedzi i przeszkadzają w prowadzeniu lekcji syczeniem i tupaniem. Z inicjatywy króla Prus Fryderyka Wilhelma I nastąpiła przebudowa gimnazjum w stylu neoklasycystycznym. Wkrótce po pożarze Kościoła Najświętszej Marii Panny 14 VII 1789 przeprowadzone egzaminy końcowe wykazały, że szkoła nie spełnia wymogów akademickich, w związku z czym w wyniku zarządzenia z 25 stycznia 1805 połączono Pedagogium z gimnazjum miejskim tworząc Mariackie Gimnazjum Królewskie pod patronatem króla Prus.